سادهانگاری است که فکر کنیم انواع جلد کتاب فقط برای محافظت از کتاب به وجود آمدهاند، البته که چنین تصوری نیز غلط نیست.
بهتر است بگوییم جلد کتاب علاوه بر اینکه پوششی حمایتی و محافظتی برای کتاب ایجاد میکند، میتواند کاربردهای فراوان دیگری نیز داشته باشد.
توجه به جلد کتاب ها و همچنین طراحی آن، پیوسته از دغدغههای اساسی صنعت چاپ بوده است.
برای اطلاع از سایر خدمات چاپ روز میتوانید روی دکمه زیر کالیک کنید
در اینجا با ذکر مطلبی با عنوان انواع و اقسام جلد کتاب و چرایی انتخاب هر کدام از نوع جلدها قصد داریم اهمیت جلد در کتاب، انواع جلد، و ملاکهای انتخاب آنها را بیان کنیم.
تصور کنید به کتابها در کتابخانه یا کتابفروشی نگاه میکنید. هرجایی که کتابها با نظم و ترتیب یا حتی بینظم و در هم یک جا نشسته باشند!
جلد کتاب، اولین صحنه مواجهه هر فرد با کتاب است و مانند قلابی برای شکار آن از میان انبوه کتابها عمل میکند.
در اصل، جلد هویت یک کتاب را معرفی میکند و موجب تمایز آن با سایر کتابها میشود.
اگر جلد کتاب حرفهای و اصولی طراحی شده باشد، توجه و نظر خریدار را فوراً به خود معطوف میکند.
دستهبندی جنس انواع جلد کتاب (جلد نرم و جلد سخت)
اول از هر چیزی بهتر است بدانیم تعدد جنس جلد کتاب به سبب زیبایی و همچنین محافظت بیشتر کتاب است.
همه کتابها جلد دارند، ما جلد کتابها را با توجه به جنس و سختی آن به دو جلد سخت و جلد نرم دسته بندی میکنیم.
در ادامه به بررسی جنسهای مرتبط با جلد کتاب خواهیم پرداخت.
انواع جلد نرم: جلد شومیز و جلد کاغذی
از بین رایجترین انواع جلد کتاب، جلد نرم به دو دسته تقسیم میشود: یکی جلد شومیز و دیگری جلد کاغذی.
در ادامه با این دو مورد از انواع جلد کتاب بیشتر آشنا میشویم.
جلد شومیز چیست؟
ترکیبی از فشارهای اقتصادی و پیشرفت در فناوری چاپ، باعث معرفی جلد شومیز در سال 1935 شد و در بازار چاپ کتاب و جلد آن نامی را برای خود دست و پا کرد.
در گذشته جلد گالینگور (جنس آن از صفحات کتاب ضخیمتر است) نسبت به سایر جلدها کاربرد بیشتری داشته است اما هم اکنون جلد شومیز نسبت به دیگر جلدها، محبوبتر است و نیز استفاده بیشتری دارد.
جلد شومیز (همچنین به عنوان جلد نرم یا نرمجلد شناخته میشود) نوعی کتاب است که با جلد کاغذ یا مقوایی ضخیم مشخص میشود.
صفحات آنها اغلب با چسب به جای بخیه یا منگنه نگه داشته میشوند. جلد شومیز با یک لایه سلفون پوشانده شده است.
این کتابها از نظر اندازه؛ نسبتا کوچکتر، وزن سبکتر و حتی قیمت بسیار پایینتری نسبت به کتابها با سایر جلدها دارند.
کتاب با جلد شومیز بسیار آسیبپذیر است، بنابراین نیاز به وسواس در نگهداری و مراقبت دارد.
این نوع جلد برای کتب درسی، رمانهایی با جلد کاغذی و دفترهای گزارش سالانه شرکتها هم، مناسب است.
اگر شما هم طرفدار ایجاد تنوع و خلاقیت در کارتان هستید، جلد شومیز بهترین انتخاب است؛ چرا که این نوع از جلد کتاب با امکان افزودن لبه برگردان و ساخت قالبهای فانتزی، دست شما را برای خلاقیت بیشتر در این زمینه باز میگذارد.
جلد کاغذی چیست؟
جلد کاغذی که با عنوان جلد نرم یا Softcover نیز شناخته میشود، یک نمونه از انواع جلد کتاب است که با یک کاغذ قطور و یا پوشش گیاهی پوشش داده شده است.
این نوع جلد در اغلب موارد با چسب نگهداری میشود، در مقابل، کتابهایی که با جلد سخت یا مقوا پوشانده شدهاند، با بخیهزدن حفظ میشوند.
احتمالا باخبر هستید کاغذی که برای تهیه کتابهایی با جلد نرم استفاده میشود، ضخیمتر از کاغذ صفحات داخلی آن کتاب است.
جلد کاغذی نسبت به جلد شومیز کاربرد کمتری دارد. این جلد از دوام و استحکام کمتری نسبت به سایر جلدها نیز برخوردار است.
به همین جهت، در دسته جلد نرم و به طور کلی انواع جلد کتاب، جنس کاغذی طرفداران کمتری دارد.
انواع جلد سخت کدام است؟
شاید در برخورد اول با این نوع از جلدها به دلیل عنوان آن، حسی شبیه تختههای سهلایه و یا چوب در ذهنمان شکل بگیرد اما واقعیت چیز دیگری است که مختصراً در این مطلب به بررسی آن میپردازیم.
حقیقتا آن ترکیب سخت شبیه چوب از دو تکه مقوای محکم با گرماژ بالا و یک پوشش، که با چسب بر روی مقواها چسبیده است، تهیه میشود.
این ترکیب محکم به واسطه جنس پوشش رویی آن به چند دسته تقسیمبندی میشود:
- جلد گالینگور
- جلد پارچهای
- جلد چرمی
- لبه گردان
این را هم اضافه کنیم که از بین انواع جلدها بهتر است روی جلد سخت سرمایهگذاری کنید، چرا که به دلایل طول عمر بیشتر میتواند چندین دهه دوام بیاورد. این یک صرفه اقتصادی حتی برای خوانندگان کتاب شما خواهد بود.
جلد گالینگور چیست؟ و چرا از آن استفاده میکنیم؟
جلد گالینگور، عجب اسم عجیب و غریبی! شاید برای همین باشد که اولین سوالی که مطرح میشود ممکن است این باشد که اسم عجیب و غریب این جلد از کجا نشئت میگیرد؟
در واقع گالینگور نام تجاری پارچه مورد استفاده در جلد کتاب است.
ناشران زیادی در تقلا هستند تا نسخهای از کتاب را با جلد گالینگور منتشر کنند تا بعد از یقین پیدا کردن از فروش مناسب و سوددهی بالای کتاب، سپس جنس جلد آن را در چاپهای آتی تغییر دهند.
از مهمترین دلایل استفاده از جلد گالینگور برای کتاب، انعطافپذیر بودن کتاب به سبب دوختهشدن ستون فقرات آن در قسمت عَطف است که همچنین باعث خشک و محکم شدن جلد کتاب میگردد البته همین موضوع هم بَسته به تعداد صفحات، باعث میشود که بازماندن کتاب بر روی سُطوح صاف و یکدست تا حدودی کار سختی باشد.
کتابهایی که از جنس گالینگور تهیه شدهاند جلدهای براقی دارند.
جلد گالینگور، یکی از انواع جلد کتاب است که با جلدهای محافظ سخت و محکم تهیه شده است.
جلد گالینگور اکثر اوقات برای نمونه کتابهای دانشگاهی، کتابهای مرجع، تجاری و همچنین پرفروشهایی که ازموفقیت مالی برخوردار بودهاند، مورد استفاده قرار میگیرند.
یکی دیگر از کاربرد کتابهای نسخه گالینگور، کتابهایی هستند که ارزش کلکسیونی دارند.
قیمت آنها نسبت به دیگر انواع جلد کتاب هم معمولاً بالاتر است. این نوع جلد کتاب در عین حال که بسیار بادوام محسوب میشودند، از نظر اندازه نیز بسیار بزرگتر و سنگینتر از دیگر نمونهها هستند.
جلد چرمی چیست؟
از قرنها پیش چرم یک ماده پوششی مهم برای کتابها بوده است. این نوع پوشش همانطور که از اسمش داد میزند، از یک لایه چرم مصنوعی نازک و گاهی هم یک لایه ابر خیلی نازک در زیر آن تشکیل شده است.
روش ساخت این نوع جلد هم به مانند سایر جلدهای سخت با چسب صحافی بر روی مقوای سخت است.
در اطراف جلد چرمی، دوخت با کوک درشت و یا یراق فلزی در گوشهها دیده میشود. این نوع جلد بیشتر برای سررسیدها و تقویمها هوادار دارد.
جلد پارچهای چیست؟
جلد پارچهای هم تعریفی در خور نام خود دارد، چرا که این جلد از جنس پارچه چلوار است.
جلد پارچهای را میتوان تقریبا منسوخ شده دانست، چرا که مشاهدات نشان میدهد دیگر از این پوشش استفاده چشمگیری نمیشود اما نمونه آن را میتوانید در کتب خطی قدیمی ملاحضه کنید.
آنچه که مشخص است مقاومت پایین این نوع جلد در برابر رطوبت را میتوان یکی از دلایل عدم اقبال به این نوع جلد برشمرد.
لبهگردان چیست؟
لبهگردان، از دیگر انواع که همانند انواع جلدهای کتاب ویژگیهای مربوط به خود را دارد.
این جنس گاهی از جلد اصلی کتاب بزرگتر است و بنابراین از دو طرف جلد تا میخورد. بعد از تا خوردن، بین جلد و بدنه در داخل آن قرار میگیرد. اغلب بر روی جنس لبه گردان چیزی نوشته نمیشود.
تنها فقط قیمت مربوط به کتاب بر روی این نوع جلد ممکن است نوشته شود و همچنین در سطح داخلی آن نیز، گزارشی کوتاه از نویسنده یا کتاب نوشته میشود.
یادداشتهای نوشتهشده در جنس لبهگردان و انواع جلد کتاب را در انگلیسی Blurb مینامند.
ناگفته نماند یک نوع دیگری از جلدهای سخت نیز وجود دارند که بسیار خاص هستند، یعنی صرفاً این نمونه جلد را فقط میتوانید در آثار فاخر و کتاب های نفیس ببینید.
این نوع جلد خاص، از یک جلد سخت (یکی از انواع جلدهای گفتهشده) و یک قاب بسیار محکم و شکیل که نقش حفاظ را دارد، تشکیل شده است. به این نوع از جلد کتاب، اغلب جلدهای نفیس گفته میشود.
کتاب ابتدا با جلد گالینگور و سپس جلد شومیز منتشر میشود
چاپ اول هر کتاب معمولاً با جلد گالینگور به انجام میرسد و سپس با جلد شومیز منتشر میشود.
لذا اگر از طرفداران پروپا قرص بعضی از نویسندگان هستید و حوصله مطالعه هیچ یک از کتابهای آنها را ندارید، احتمالا مجبور خواهید شد آن کتابها را با جلد گالینگور تهیه کنید، حتی اگر برای شما گران قیمت باشند!
زمانی که نسخه گالینگور کتاب منتشر شود، حتی ممکن است بیش از یک یا دو سال طول بکشد تا نسخه شومیز آن به انتشار برسد. بنابراین، همه چیزبه شما بستگی دارد.
آیا میخواهید مدت زیادی صبر کنید یا فقط آن را با قیمت گرانتری خریداری کنید؟!
گاهی اوقات پاسخ به این سوال که کدام جلد برای خرید بهتر است؟ بسیار دشوار می شود. در مجموع جواب به این 4 سوال میتواند به شما در انتخابتان کمک شایانی کند.
- بودجه شما چقدر است؟
- چقدر مشتاق خواندن کتاب هستید؟
- قصد دارید کجا آن را بخوانید؟
- آیا قصد دارید در آینده کتاب را دوباره بخوانید؟
- ظاهر کتاب چقدر برای شما اهمیت دارد؟
- آیا این هدیه برای کسی است؟
جمعبندی
درباره انواع جلد کتاب مانند یک خواننده فکر کنید، نه به عنوان نویسنده!
جلد کتاب در ایجاد تصویر ذهنیِ خوب و منسجم در ذهن خواننده بسیار میتواند کمک کننده باشد و همینطور جذابیت انتخاب جلد کتاب شما به طور غیرقابل حذفی با عملکرد آن مرتبط است.
بنابراین بسیار حائز اهمیت است که به نحوه استفاده خوانندگان از آن فکر کنید.
اگر کتابخوان باشید، حتما طرح ذهنی قوی از کتابهایی که جلد مناسبی داشتهاند، در ذهن دارید.
پس همه این موارد نشاندهنده ضرورت انتخاب جلدی مناسب برای کتاب است که ما در این مطلب سعی کردیم به آن بپردازیم.
انواع جلد کتاب از یک نظر به دو نوع کلی جلد نرم و جلد سخت تقسیم میشود.
جلد نرم به دو نوع جلد شومیز و جلد کاغذی تقسیم میشود.
جلد سخت به سه نوع تقسیم میشود: جلد گالینگور، جلد چرمی، جلد پارچهای.
یک جلد لبهبرگردان هم داریم که مثل رویه یا جلد دوم برای کتاب عمل میکند.
در این مقاله با توضیحاتی درباره انواع جلد کتاب سعی کردیم شما را یاری کنیم و امیدواریم به سوالات ذهنی شما درباره انواع جلد کتاب پاسخ درخور و مناسبی داده باشیم.